Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng được Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 9/12/2020. Đây là văn bản pháp luật có ý nghĩa chính trị, xã hội sâu sắc, thể chế rõ chủ trương ưu tiên chăm sóc, dành tối đa nguồn lực để nâng cao hơn nữa đời sống người có công với cách mạng.

Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi) được thông qua với nhiều điểm mới, quy định chặt chẽ, khả thi, bảo đảm chế độ cho người có công và thân nhân. Pháp lệnh gồm gồm 7 chương và 58 điều. Pháp lệnh năm 2020 đã bổ sung 2 chương mới là: “Công trình ghi công liệt sĩ, mộ liệt sĩ” và “Nguồn lực thực hiện”. Bổ sung 10 điều mới và sửa đổi nội dung 41 điều trên cơ sở kế thừa các quy định đã thực hiện ổn định trong thực tiễn của Pháp lệnh, Nghị định và các Thông tư hiện hành. Pháp lệnh cũng nêu rõ nội dung về đối tượng áp dụng, điều kiện, tiêu chuẩn, chế độ ưu đãi người có công với cách mạng, chế độ ưu đãi đối thân nhân và người có liên quan với người có công với cách mạng.

Một số nội dung lớn đáng chú ý là: Pháp lệnh mở rộng việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng, bổ sung đối tượng người có công và thân nhân như: Người bị địch bắt tù đày do trực tiếp hoạt động cách mạng, trực tiếp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế sau năm 1975; mở rộng đối tượng người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc; bổ sung đối tượng hưởng ưu đãi là vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác mà nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống hoặc vì hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc cha mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống.

Pháp lệnh cũng chuẩn hóa các điều kiện, tiêu chuẩn xem xét công nhận người có công với cách mạng theo đúng nguyên tắc chặt chẽ, thật sự xứng đáng, tôn vinh đúng đối tượng. Các điều kiện, tiêu chuẩn đối với 12 diện đối tượng người có công với cách mạng đã được rà soát kỹ từ thực tiễn.

Chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng và thân nhân được tập hợp để quy định một cách thống nhất, rõ ràng trong Pháp lệnh. Theo đó, từng đối tượng và người có công được hưởng chế độ ưu đãi gồm trợ cấp, phụ cấp hằng tháng, trợ cấp một lần và chế độ ưu đãi khác như bảo hiểm y tế, điều dưỡng phục hồi sức khỏe, cấp phương tiện trợ giúp, dụng cụ chỉnh hình, thiết bị phục hồi chức năng, ưu tiên trong tuyển sinh, tạo việc làm, hỗ trợ cải thiện nhà, miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất, vay vốn ưu đãi để kinh doanh, miễn giảm thuế…

Nhiều nội dung đã được pháp lệnh hóa như khái niệm tỷ lệ tổn thương cơ thể quy định tại Khoản 4 Điều 4; khái niệm hành động dũng cảm; công việc cấp bách, nguy hiểm tại Khoản 5, Khoản 6 Điều 4; vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác tại Khoản 10 Điều 16; chế độ người có công giúp đỡ cách mạng tại Khoản 5 Điều 39; các điều về điều kiện, tiêu chuẩn người có công giúp đỡ cách mạng (Điều 8, 11, 14, 23, 29); một số nội dung quản lý nhà nước về ưu đãi người có công với cách mạng.

Đồng thời xác định rõ nguyên tắc hưởng trợ cấp, phụ cấp ưu đãi người có công với cách mạng; quy định chế độ trợ cấp mai táng; bổ sung chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp tuất hàng tháng đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ tái giá; quy định mức trợ cấp hàng tháng với Bà mẹ Việt Nam anh hùng bằng 3 lần mức chuẩn, đảm bảo Bà mẹ VNAH có điều kiện sống tốt hơn mà không phụ thuộc vào số con liệt sĩ.

Cùng với việc sửa đổi, hoàn thiện Nghị định, Thông tư và các văn bản hướng dẫn thi hành, đến ngày 01/7/2021, Pháp lệnh sẽ được đưa vào triển khai thực hiện đáp ứng yêu cầu thực tiễn và góp phần làm tốt hơn nữa công tác tri ân, chăm sóc người có công và thân nhân của người có công./.

                                      Nguyễn Thị Thu Thủy – TP. Người có công